۱۴-د قانون عمومی پیژندنه:
هغه حکمونه او مقررات چې د دولت او ملی شورا د مجلس لخوا د انتظاماتو د ساتنې او د ټولنیزو چارو د ادارې لپاره وضع کېږی.
¤جنسونه:
دمالونو مختلفو ډولونو ته وایی.
¤قرار داد:
له هغه لیکلی موافقت نامې څخه عبارت ده چې ددوو یا څو اشخاصو،ادارو او هیوادونو ترمنځ صورت نیسی چې د طرفینو د تخطی په صورت کې موضوع محکمې ته وړاندې کولای شی.
¤ګدام (Stock):
هغه محل ده چې پکې د یوې ادارې د دارایی ځینې جنسونه د اداره چی لخوا ساتل کېږی.
¤سولیدنه(استهلاك) Consumption :
د وخت په تېریدو د ثابتې دارایی له اصلی قیمت څخه څو فیصده کموالی ته وایی.
¤ بل (Voucher):
هغه لیکلی سند ته وایی چې دخرڅوونکی له لوری اخیستونکی ته ورکول کیږی.
¤داوطلب (Candidate):
په شرایطو برابر هغه کس ته وایی چې د خدمت وړاندې کولو په منظور په پروسه کې اشتراک کوی.
¤شرط پاڼه:
د مناقصې د پروسې سند دی چې په کې د جنسونو د تهیه کولو طرز،ساختمانی چارې او د افر شرطونه توصیح کېږی.
¤افر:
هغه نرخ ورکوونو ته وایی چې د داوطلب لخوا د جنسونو د تهیې د غوښتنې پر بنا لیکل کېږی.
¤اسعار:
د یو هېواد پولی واحد ته اسعار وایی.
¤مکتوب:
د اړیکو وسیلې او رسمی لیکل شوی سند وایی چې د وزارتونو،اداراتو او موسساتو ترمنځ د پام وړ کړنو پر بنا لیکل کېږی.
او لاندې برخې باید ولری:
>د شروع برخه (مبدا):عنوانونه او مراجع څرګندوی.
>منځنۍ برخه (وسط):مطلبونه بیانوی.
>دپای برخه (اختمام):
د کړنو تر وداعیی پورې اړه لری.
دمکتوب مشخصات:
>مرجع یی باید څرګنده وی.
>مکتوب باید د تاریخ لرونکی وی.
>باید د صادرې او رسیداتو د شمیرې لرونکی وی
>باید په لنډو ټکو او خلص لیکل شوی وی.
>باید د مربوطه آمر لخوا لاسلیک شوی وی
>باید اصل او کاپی یې څرګند وی.
¤پوښتنه (استعلام):
هغه رسمی لیکل شوی سند ته وایی چې د معلوماتو راوړنې لپاره د ادارې لخوا د ځان سره د برابری ادارې او له ځان څخه ټیټې ادارې ته راجع کېږی.
¤وړاندیز (پیشنهاد):
هغه لیکل شوی رسمی سند ته وایی چې د غوښتنې او لوازمو د منظوری لپاره د ټیټې ادارې لخوا لوړې ادارې ته راجع کېږی.
¤درخواستی:
هغې ورقې ته وایی چې د خاصې غوښتنې لپاره دیو شخص لخوا یوې معلومې مرجع ته وړاندې کېږی.
¤وارده:
هر هغه مکتوب چې له بیرونی ادارې څخه مواصلت مومی د واردې پنوم یادیږی.
د واردې په پاڼه کې دمکتوب شمیره،تاریخ او د مواصلت تاریخ او مرجع لیکل کېږی او د خلاصې په ستون کې یې د مکتوب خلاصه لیکل کېږی.
¤صادره:
هر هغه مکتوب چې د ادارې دمدیر یا مامور لخوا ترتیب کېږی د صادرې پنوم یادیږی.
دصادرې د کتاب شمیره پکې لیکل کېږی او د مرسل په ستون کې د شعبې نوم او د مرسل الیه په ستون کې د تسلیمیدونکې ادارې نوم لیکل کېږی او د خلاصې په ستون کې دمکتوب خلاصه لیكو.
¤د رسیداتو کتاب:
د ادارو ترمنځ د تسلیمی هغه رسمی سند ته وایی چې پکې مکتوبونه له یوې مرجع څخه صادر او بلې مرجع ته تسلیمیږی.
¤د حاضری کتاب:
هغه سند ته وایی چې د کارمندانو موجودیت دکار په تعین شوو وختونو ثابتوی.
¤ګزارش:
په یوه اداره کې د یو مامور د کار کړنو ارایه کول دی.
ګزارش کې باید (۵) ټکی په نظرکې ولرو:
>قلم خور باید نه وی
>په واقعیتونو ولاړ وی.
>خلاوې او نقصانه پکې څرګندشی.
>د نقص د رفع کولو لپاره پکې وړاندیز وشی.
>تاریخ ولری او په پای کې امضاء ولړی.
¤راپور:
داجراءتو دمعلوماتو د تنظیم او برابرولو څخه عبارت ده.
نوټ:په راپور کې هم باید دګزارش په څیر پورته ټکی په نظر کې ونیول شی.
۱۵-دنده:
د مسؤلیتونو مختصرې شرحې ته وایی چې یو شخص ته ورسپارل کېږی.
¤صلاحیت:
د ادارې د هدف په لاسته راوړلو کې دکولو حق او په نورو د کولو حق ته صلاحیت وایی.
¤مسؤلیت:
دنافذو قوانینو په رعایت کولو سره د ادارې د هدف تطبیق ته وایی.
¤میتود:
هدف ته د رسیدلو طریقې ته وایی.
¤غونډه(جلسه):
له هغې ټولېدنې څخه عبارت دی چې پکې ټاکلو هدفونو ته د رسیدو لپاره د معلوماتو تبادله،همغږی منځ ته راوړل،مباحثات او تصمیم نیول وشی.
¤کنفرانس:
هغه ټولېدنه ده چې یو شخص یا څو اشخاصو د صلاحیت په لرلو د یو موضوع په اړه معلومات ورکړی او د اشتراك کوونکو سوالونو ته بکې ځوابونه ورکړی.
¤سیمنار:
هغه ټولېدنه ده چې پکې اشتراک کوونکو ته په هغه موضوع کې چې هغوی پکې مخکې تحقیق کړی وی نور عملی معلومات ورکړل شی.
¤ورکشاپ:
هغه ټولېدنه ده چې پکې اشتراک کوونکی په ګروپونو ویشل کېږی،د یو موضوع په اړه ګروپی کار کوی او خپل نظرونه وړاندې کوی.
¤ګردی مېز:
هغه ټولېدنه ده چې د قضایاوو د روښانولو لپاره ترسره شی.
¤پایلې:
د فعالیتونو مستقیمو لاسته راوړنو ته وایی.
¤فعالیت:
د سپارل شوی دندې سرته رسولو ته وایی.
¤انسجام:
د یوې ادارې د مواظفینو مساوی ونډې اخیستنې او په دندو کې همغږی ته وایی.
¤مظاهره:
هغه ټولېدنه ده چې پکې زیات خلك د یو مشترك هدف دترلاسه کولو په خاطر راټولېږی.
دمظاهری اصول:
*د حکومت اجرائیه قوه باید په جریان کې وی چې امنیت ونیسی.
*د مظاهرې هدف باید څرګند وی،د ملک او دین له اصولو سره خلاف نه وی.
*د مظاهرې د پیل او پای ځایونه باید اشتراک کوونکو ته څرګند شی.
*ټول اشتراک کوونکی باید تریو شعار لاندې خپله مشروع غوښتنه وکړی.
*ملی او شخصی شتمنیو ته باید زیان و نه رسوی او نور...
¤انتقال(Transfer):
که یو کارمند له یوې ادارې څخه بلې ادارې ته دمساوی مسؤلیتونو اشغال وكړی دې ته انتقال وایی.
¤انفصال
(Separated):
د یو شخص د استخدام(ګمارل) رابطه له ادارې سره که هغه موقتی وی یا دایمی انفصال بلل کېږی.
¤استعفاء (Resignation):
د یو شخص د استخدام رابطه له ادارې سره پرېکول دی،هغه چې دده په غوښتنه وی او ادارې ته د قبول وړ وی.
¤اخراج(Discharge):د یو شخص د استخدام رابطه د ادارې لخوا پرېکول دی چې اداره یې د پرېکولو صلاحیت پخپله لری.
¤خدمت پرېښودل(Lay Form Service):
د یو شخص د استخدام رابطه پرېکول له ادارې سره دی چې د ادارې رضایت وی.
¤تقاعد(ناستی)(Retirement):
د یو شخص رابطه ثابت پست سره ده چې د خپلو حقوقو د حاصلولو او نیم معاش په اخستلو سره وی.
۱۶-دولت:
یو جغرافیایی واحد او سیاسی سازمان دی چې د لاندې ټكو لرونکی وی.
*نفوس
*قلمرو (سرزمین)
*حاکمیت.
¤حاکمیت:
د مستقل دولت ازادی لرونکی قدرت چې خارجی اړیکې او داخلی چارې د خپل ضرورت په اساس تنظیم کړی.
¤حکومت:
دهیواد سیاسی تشکیل ته وایی او له لاندی قواوو متشکل ده:
>مقننه قوه:دیو هېواد د سیاسی بنسټ یوه قوه ده او لاندې صلاحیتونه لری
*تصویب
*تعدیل
*د قانونو او تنقینی فرمانونو لغوه
*د پرمختیایی،ټولنیز، اقتصادی او فرهنګی پروګرامونو تصویب
*دمملکت دبودیجې تصویب او نور...
>قضایه قوه:
هغه قوه ده چې د قانون او مقررې پر اساس اختلافونه چې د خلکو،قومونو،دولت سازمانونو او نورو ترمنځ پیدا کېږی رسیدنه کوی او پخپل حكم ورته خاتمه ورکوی.
>اجرائیه قوه:
د هېواد هغه قوه ده چې د مقننې قوې قانونو او تصمیمو،دملك دچارو اداره او د داخلی او خارجی سیاست اجرا په غاړه لری.
د درې واړو قوو په راس کې جمهور رئیس قرار لری.
¤وزارت:
د اداراتو مجموعې ته چې عمومی خدمت د عملی کېدو لپاره د یوه وزیر پر سرپرستۍ لاندې هلې ځلې کوی وزارت وایی.
¤ریاست:
دوزارت څخه کوچنی مدیریت دی چې له ځانه ټیټې نورې برخې او مدیریتونه رهبری کوی.
¤مدیریت:
د ریاست په چوکاټ کې یو مشخص ګروپ ته وایی.
¤ملت:
خلکو د ژبې،سر زمین،ژوندانه، فرهنګی او تاریخی اشتراک لړۍ ته ملت وایی.
¤قانون:
په لغات کې میزان،ترازو،مقیاس او خطکش ته وایی او د ټولنې مجموعه ده چې د ټولنې د نظم د جوړولو لپاره د حاکمه هئیت لخوا وضع کېږی او پلی کول یې د ضرورت په وخت کې په خلکو باندې اجباری دی.
په دوه برخو ویشل شوی.
>اساسی قانون:
د لارښوونو مجموعه ده چې د حکومت د اختیاراتو او حقوقو څرنګوالی او د هغه په رڼا کې د خلكو دندې ټاکی او دغه مجموعه د خلکو د استازو لویې جرګې لخوا تصویبیږی.
¤جمهور رئیس:
په دیموکراسی نظام کې د خلکو د رایو پواسطه د یو هېواد ټاکل شوی سیاسی واکمن ته وایی.
¤وزیر:
هغه شخص ده چې د یو وزارت مشری په غاړه لری.
¤فرمان:
د رئیس جمهور ځانګړی امر دی چې د یو خاص هدف لپاره یی صادروی.
۱۷-منیجر(مشر):
هغه کس دی چې د نورو پواسطه د کار د سرته رسولو مهارت ولری.
¤د منجمټ اساسات:
هنری فائیل پنوم فرانسوی عالم (۱۴) ښودلی چې په لاندې ډول دی:
*دکار تخصص (Division of work)
کار باید اهل کار ته وسپارل شی.
*صلاحیت او مسؤلیت: دواړه باید سره مساوی وی.
*نظم او دسپلین:د هغو مقرراتو غوښته کوی چې پواسطه یی دموسسی د غړو ترمنځ د متقابل احترام فضا رامنځته شی.
*د حکم یووالی:د موسسی کارکوونکی باید حكم دیو خاص او اړوند مشر څخه ترلاسه کړی.
*د طرف یووالی:هر کار کوونکې ګروپ چې یوشان هدف لری باید یو مشر او یو پلان ولری.
*د موسسی ګټو ته د ځان په ګټو برتری ورکول:عامه ګټې د شخصې ګټو لوړې وګڼل شی.
*تنخوا یا دکار اجوره:دا باید د کارمندانو د ضرورتو جوابګوی وی او دمالی او غیرمالی ګټو لرونکی وی.
*مرکزیت:موسسه کې باید یوه مرکزی نقطه وی چې ټولو څانګو ته لازم هدایات ورکړی.
*منظموالی: موسسه باید خپل توکی او کارمندان د حق اولیت په اساس منظم کړی.
*انصاف:اداره باید خپل لاس لاندې کارمندانوسره مینی او عدل سره چلند وکړی.
*ټینګتیا یا ثبات:کارمندان باید د زیات وخت لپاره موسسه کې پاتی شی.
*دلومړیتوب قابلیت:هغه قابلیت دی چې یو څوک له نورو لمړی دیوی پیښې په اړه فکر کولی شی.
*کارمندانو ته ګروپی روحیه ورکړل شی.
*۱۴-دموسسې ټول غړی باید دیو غوره ټیم پشکل کاروکړی.
¤د منجمنټ مهارتونه:مهارت هغه قابلیت ته وایی چې پرمختیا رامنځته کولی شی.او په لاندې ډول دی:
>مفهومی مهارت
>انسانی مهارت
>تخنیکی مهارت.
¤د منیجر یا مدیر رولونه:
رولونه د خوی اخلاقو او منیجری د صفاتو د مجموعې څخه عبارت دی چې د کارونو په منظم ترسره کولو کې ترې استفاده کیږی.
هنری منتز برګ عالم په درې برخو ویشلی:
*د پرسونلو ترمنځ رولونه:دا دیو منیجر وظیفې پورې تړلی او نه بېلېدونکې دی.
چې پدې کې لاندې رولونه شامل دی:
>د یو سمبولیک مشر په حیث
>د لیډر په حیث
>د رابطه ټینګوونکی په حیث.
*معلوماتی رول:
دا له ډیرو مهمو رولونو څخه دی چې مدیر نورو ته د معلوماتو د سرچینې پتوګه ورپېژنې.
دا رولونه پكې شامل دی:
>څارونکی رول
>د معلوماتو خپروونکی
>د ویاند رول.
*تصمیم نیونې رول:
دا دهغه مېتودونو پورې تړلی ده چې منیجران یی دیوی ستراتیژۍ د طرحه کولو او د منابعو د پکار اچولو په منظور استعمالوی ترڅو خپلو اهدافو ته ورسېږی.
دارولونه دادی:
>د معامله کولو رول
>د مزاحمتونو دلرې کولو رول
>منابعو ته اختصاص ورکولو رول
>د مذاکره کونکی رول.
¤دمنیجرانو ډولونه:
>Autocratic: (دکتاتور)غواړی چې د موسسې ټول فعالیتونه پخپله خوښه وڅرخوی.
>Democratic:د مسایلو په اړوند په شریکه توګه دنورو سره تصمیم نیسی.
>Laissez faire(مطلقه آزادی):د موسسې ټول پلانونه او فعالیتونه د افرادو د خوښې مطابق عملی کېږی.
۱۸-رهبری:
د انسانانو سلوک او روش تر نفوذ لاندې راوستل او خپل مقاصد په عملی توګه پلی کول او هدف ته د رسېدلو څخه عبارت دی.
او د پرنسیپ له نظره لاندې ډولونه لری:
* استبدادی نظام رهبری:
*دیموکراسی نظام رهبری:
*لیزس فیر:
¤د مدیریت او رهبرۍ توپیرونه:دادواړه سره نژدې اړیکې لری خو معمولآ
>مدیریت د چارو د تنظیم لپاره کارول کېږی او رهبری د افرادو د تنظیم لپاره
>مدیریت صرف اداره کې مطره کیدی شی خو رهبری د ادارې د تشکیل د مراتبو بهر هم مطرح کیدی شی
>اکثره مدیران رهبران دی ولی اکثره رهبران مدیران ندی
>مدیران د رهبرۍ له دندو پرته (D.O.D.S.Co.R.B)دندې او د هغو کنترول په مخ وړی.
رهبر سازماندهی،خبرو ته دغوږ نیولو تحمل،ښه وینا کول،استدلال او نور صفات لری.
نوټ:د هدف او مقصدفرق پدېکې دی چې هدف کې ټول مطلوب شیان راځی خوکله چې هدف مشخص شی دې ته مقصد وایی یعنی اهداف کل دی ولی مقصد مجمل(جز)ده.
اشتراک در:
نظرات پیام (Atom)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر