جوارو پاتی برخه او شولې

_د حاصل ټولول:جوار هغه وخت رېبدل کېږی چې ددانو رطوبت ی ۲۶-۲۸% وی ځکه اعظمی حاصل،دانو ښه بڼه او تخم لپاره د سایلیج په منظور باید د ګل پوخت کې راټول شی.وطن کی د لرو پواسطه جوار ریبی خو میکانیزه کرنه کې د څو ډوله کمباینو پواسطه ټولېږی لکه ‏Hirsonic_7‎‏ چې دجوارو اوه قطاره له شوټی سره راټولوی او عین وخت کې دانې له شوټی جلا کوی.خواږه جوار باید د سهار لخوا راټول شی.جوارو حاصل ‏10TON/Hec
دی.
‏¤د جوارو ناروغی او حشرات:
‏۱.د سیاقاق ‏‎(corn smut)‎
ناروغی:پړسېدلی زخمونه رامنځته کوی،وږی شوټه تنې او پاڼو ته زیان اړوی. د یو فنګس پواسطه منځته راځی او حاصل کموی.د شوټی سیاقاق ډېر خطرناک ده اول کې د پاڼې او تنی په سره سپکی نښې وی ، اخته جوار ښه وده نه کوی او ټیټ قدې او یا یی له منځه وړی، پړسوب اول کې د نازکی خاکستری سپین رنګه پردې پوښلی وی کله چی پړسوب پوخ شی نو تور رنګه سپورونه لری او پرده شلېژی او سپورونه هوا ته آزادیږی او خاورو او د نبات پاتی برخو او روغو نباتو ته نقل کیژی.
کنټرول:
‏>کرنیز تناوب
‏>له پخیدو مخکی د پړسوبو ریبل
‏>مقاوم تخمونه
‏>کرونده له هرزه وښو پاکه ساتل او د کرنیزو آلاتو پاک ساتل.
‏¤حشرات:
‏۱.جوار غوڅونکی چنجی ‏‎(cut warm)‎
ډېر زیانمن یې تورنګه ده چی وړه لاروا ی د خاوری سطحی سره نږدی بوټی پریکوی او ترې تغذیه کوی او ژړو بوټو کی لویه لاروا تر خاورو لاندې د جواورو له تنی تغذیه کوی او نبات چپه او بیا له منځه ځی.اکثره د شپی لخوا تغذیه کوی او د ورځی استراحت کوی او د ‏e&G‏ په شکل ځان تاو کوی او د 5-7cm‏ په خاورو کی ژور وی.
‏>کنټرول:ده لپاره 3-4kg‏ ‏‎(C.H.B)‎‏ له مرطوبی خاوری سره ګډ او له کر مخکی په آخره قلبه کی په یو جریب کې پاشل کیژی.او قطاری کرنه کی الدرین او دای الدرین تخم ته نږدی یا اوبو سره ورسیژی او همدارنګه پترکس ‏162gr/jerb
اوبو کی حل او پاشل کیژی.او یا هغه خاوره چی واښه نلری نو اوړی یا منی اول کی قلبه او که واښه داره وی باید سپرلی کی قلبه شی.
‏۲.د جوارو برمه یا سوری کونکی چنجی
Corn borer warm
لغمان کی ۲۰ سلنه زیان اړوی او ګرمه سیمو کی لکه لغمان ننګرهار او سروبی د جوارو په ټولو برخو حمله کوی.اولی نښی:د پاڼې د تیغی پر سر،د پاڼی په وسطی رګ او د پاڼی په غلاف باندی د وړو سوریو او لویو زخمو شتون ده.په آخر مرحلو کې مات ګلان،سوری یا چپه تنې نښی دی. او ځوانه یا بالغه حشره سپین رنګه او داغ لری.
‏>کنټرول:هلته چی یو نسل کوی نو باید 3-4weaks
پس جوار وکرل شی،پاتی شونی د جوارو د لری شی او قلبه شی،دوا کی فورادان،پترکس،کاربورال او نور اچول کیدی شی خو کاربورال 33gr-100lit_water/jerb.‎
جوارو دانه ۶۱% نشایسته لری او جوار مختلفی ورایټی لری لکه:‏
Pahari short duration cool tolerant-high yield 7ton/hec.
او بعضی ‏Approved‏ ی لکه ‏Babar&gohar‏ مقاوم او لوړ حاصل ورکوی اوږد قد او ‏Late maturity‏ او دواړه مقصده استعمالیژی لکه علوفه او دانه.
‏¤وریجی ‏Rice ‎
(oryza sativa)
>د شولو توافق:استوایی سیمو نستآ تاوده سیمه کی چی کلنی اورښت 1000mm‏ وی وده کوی د ګرده افشانی ښه تودوخه 31-32c‏ د جغرافی عرض لبلد ۴۵ درجو شمال څخه تر ۴۵ درجو جنوب عرض لبلد پوری وده کوی سیوری کی نه کیژی.
Ph=5,5-7
‏.
‏>د شولو کرنیزی عملیی.
‏_د بستر اماده کول:پټی باید 15-25cm‏ ژور قلبه شی او لوټی ماله هرزه شیان له منځه لاړ شی او منډاو سره ښه لیول شی.
‏_کرلو وخت باید د ثور نیمای پوری بزغلی واچول شی ساحو سره فرق کوی.
‏_کرلو طریقه
‏< بزغالی طریقه:بزغلی باید منی کی حیوانی سره د وښو سره ګډه علاوه او قلبی سره خاورو لاندی شی بیا ځمکه یو دوه ځله قلبه شی او خاوره لوټی میده او پاشلی پسته شی.
تخم باید ۴۸ ساعته خیشت شی.او بیا ځمکی مخ ورته 1-2cm‏ اوبه شتون ولری.بزغلی طریقه ډیری ګټی لری د قوری د نیالو ساتنی لپاره ‏
sevin-85-wp
یو د خوراک قاشقه له دوه لیټر اوبو سره حل او د بزغلی اچولو په ۵ او ۱۰ مه ورځ دواپاشی شی ترڅو د حشراتو مخنیوی وشی. 36day ‎‏ پس او یا چی 20-30cm ‎‏ لوړ شی اصلی ساحی ته نقل کیژی. 3-5 تاره باید کینول شی چی د لیکو فاصله 20cm‏ او د بوټو ترمنځ ۱۵cm‏ وی.په یو هکتار کی د تخم اندازه 120-175kg‏ تخم باید سالم،او له نورو تخمو پاک وی.تخم باید قوریه کی مساوی وشیندل شی بزغلی باید شین رنګ ولری که ژیړ وی باید یوریا واچول شی قوریه د سهار او مازیګر اوبه شی.نرۍ وریجی
20-25kg/500MxM
او‎ ‎غټی په یو چارک قوریه کې 35-40kg
د یو هکتار د نیال لپاره کفایت کوی.دوه جریبه ځمکی لپاره باید یو بېسپه پټی کی بزغلی واچول شی.سره ‏2,5kg یوریا او فاسفیټ‎ ‎او یو بېسپه بزغلی کی باید ‏1kg urea
ټوله فاسفیټ د بزغلی اچولو وخت کی او پاتی یوریا د بزغلی له نقل یو هفته مخکی استعمال شی د هرزه بوټو له منځه وړلو لپاره ‏Etamp f24
150gr/lit‏ ‏
پوری استعمالیژی.
‏<مستقیمه طریقه:دې طریقه کی تخم مقدار 150-200kg/hac
ده.مالګینو خاورو کی باید ډیر تخم واچول شی.
‏_سرې استعمال:
شولو کی دری سرې اچوی لکه: شنه سره چی باید د لیګومی نباتاتو پاتی شونی پرېښودل شی.حیوانی سره باید د نهال یو میاشت وړاندی واچول شی کال کی یوځل ترڅو نایتروجن لوړ کړی او مقدار یی ‏10‎-15ton/hac
واچول شی.
او کیمیاوی سره:په پټی باید اوبه ودرول شی او نایتروجنی سره 150K/hac
نیمه باید نیال وخت کی دریمه برخه یی یو میاشت وروسته او پاتی برخه د ګل وخت کی واچول شی.
فاسفورسی سره 90Kg/hac
ده او باید له کښت وړاندی 10-15cm‏ له خاورو سره ګډ شی.
او پوتاشیمی سره 75kg/hac‏ ده.
‏_د وښو کنترول: باید په کرنیز تناوب،میخانیکی او کیمیاوی ډول لکه
2-4-D 650gr/ha
پواسطه له منځه یوړل شی.
‏_حاصل باید هغه وخت راټول شی کله چې دانه کلکه شی او د شین بوټی ژېړ شی او ژر راټول شی. ۸ ورځی وړاندی له ریبدلو باید اوبه وچی شی او ۲۰ سانته باید لوړ وریبدل شی.
حاصل دلته په لرو ټولوی خو نړی کی په کمباینو ټولوی.او د حاصل اندازه ی
2.8 TON/HA,BIG RICE & 1.4TON/HA,Basmati.‎
ده.وریجی ۷۰% نشایسته لری ډیر خوراک ی ‏beri beri
مرض پیداکوی‎ ‎د
vit_b1
کمبود په اساس وی.
‏¤ناروغی او حشرات:
‏>‏Blast(pricularia oryzae)‎
فنګسی ناروغی ده.نښی اصلی ځمکه کی ککړتیا یا آلودګی او پاڼو کی قهوه یی لکې یا داغونه مناسب رطوبت کی لکی روښان ژېړ رنګ لری د ورستیدو،چپه او وچیدو سبب ګرځی.
کنترول: ژر نهال،مناسب ژوروالی او فاصله،سری اندازه چی ګل وخت کی وا نه اچول شی،نباتی پاتی شونی له منځه وړل،کرلو وړاندی تخم ضدعفونی او کیمیاوی کنترول کی باید
poly carbacin 3kg/ton
‏>نصواری ورستیدل:اخته تیغونه مړاوی او د نیلو غاړی ورستیژی او په نبات خړ زیتونی غبار منځته راځی.
کنترول:کرنیز روش:لکه ککړ او شکمن بقایا ختمول،هرزه واښه لری کول،مقاوم ورایټی او پاکی اوبه. او کیمیاوی ضد عفونی مخکی کر نه.‏
poly carbacin
3kh/ton.
‏>پټ تورکی:وږی کی ۳-۴ دانی ناروغوی که په ګوته فشار ورکړو نو د تورو سپورو په پوډری کتله باندی ماتیژی
کنترول:مقاوم وړایټی،کرنیز تناوب او سالمی کروندی څخه د ناروغه بوټو لری کول.او کیمیاوی د تېر په څیر ده.
‏¤حشرې او افات:
‏۱. د وریجو تنه خوړونکی چنجی پروانه:بشپړ نر پروانه خاکستری ته نږدی رنګ لری مګر ښځینه ی ژیړ روښانه او یا قهوه یی ته نږدی رنګ لری د تنی په منځ کی د وریجو د مرکزی څوکو د وچیدو لامل ګرځی او د تغذیی له امله د وریجو وږی سپین کیژی.
کنترول:زود رس ورایټی کرل ، د حاصل د پاتی شونو او هرزه وښو راټولول او له منځه وړل،اوبو ډنډ کول یی کموی.او د کیمیاوی مبارزی مصرف هم د نباتاتو د ساتونکو په غاړه ده.
‏۲. د وریجو د شنو پاڼو خوړونکی چنجی:لاروا په ټولو عمرونو کی په روښانه شنه رنګه ښکاری.له پاڼو تغذیه کوی چی د پاڼو پر مخ د اوږدو ،نریو او ژیړ رنګه لکو لامل او آخر کی بیا د پاڼو له شاوخوا څخه په تغذیه پیل کوی او ټولی برخې یی د اصلی رګ څخه پرته تغذیه کوی.ډیر تاوان هغه وخت کی وی چی ډیر رس شنه کرونده او اوړی بارانونه ډیر وی.
کنترول:کیمیاوی کنترول نه توصیه کیژی او تخم باید د وچولو سمدستی انبار ته یوړل نشی او هم باید د اورښت او رطوبت څخه لری وساتل شی.
مخکی له مخکی د انبارخانی پاکول،انبارخانی څخه وخت په وخت کتنه چی هلته ژوی شتون ونلری،د انبارخانی پشپړه تهویه،انبار کی رطوبت نه وی او کافی تودوخه ولری،انبار خانه کی د لیږد وسایلو لپاره لار موجوده وی،کړکیو ته سیمی جالۍ وی ترڅو انبارخانی ته حشرات دننه نه شی.تخم باید له انبار وړاندې په پوره توګه پاک شی له هرزه وښو تخمو او لوند تخم باید له انبار وړاندی ښه وچ شی.